Alles wat je moet weten over je ziekenfonds

19 februari 2024

Er zijn een paar zaken zeker in je leven: geboren worden, belastingen betalen en sterven. Maar ook lid worden van een ziekenfonds hoort daarbij.

Iedere Belg is verplicht om zich onder eigen naam aan te sluiten bij een ziekenfonds. Je moet dat doen als je start met werken als loontrekkende, zelfstandige of ambtenaar. Of als je als werkzoekende ingeschreven bent bij de VDAB of Actiris en je beroepsinschakelingstijd voorbij is. Of nog: als je nog studeert of stage loopt, maar al ouder bent dan 25 jaar.

U kan kiezen bij welk ziekenfonds u wil aansluiten. Je kan kiezen tussen een christelijke mutualiteit, een socialistische mutualiteit, een liberale mutualiteit, een neutrale mutualiteit, een onafhankelijke mutualiteit en de Kas der geneeskundige verzorging van HR Rail. Die laatste is er voor mensen die aan de spoorwegen werken. Vind je hier je gading niet, dan kan je opteren om aan te sluiten bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV), een staatsinstelling.

Benieuwd welke terugbetalingen u bij de verschillende ziekenfondsen krijgt?

Moet u nog aansluiten bij een ziekenfonds of wil u graag veranderen van mutualiteit? Vergelijk en ontdek welk ziekenfonds het beste bij uw persoonlijke situatie past.

Ziekenfondsen vergelijken

Recht op terugbetaling

Door aan te sluiten bij een ziekenfonds krijg je rechten op de terugbetaling van (een deel van) je kosten die je hebt als je naar de dokter, de tandarts, de specialist, de logopedist, de kinesitherapeut, de diëtist, de psycholoog of een andere zorgverstrekker gaat of als je medicijnen moet halen bij de apotheker. Hetzelfde geldt als je in een ziekenhuis belandt.

Welke medische prestaties precies worden terugbetaald en hoeveel er wordt uitgekeerd, wordt periodiek onderhandeld tussen vertegenwoordigers van de zorgverstrekkers en de ziekenfondsen.

Een aantal mensen geniet daarbij van betere voorwaarden. Het gaat om mensen die in een meer kwetsbare positie zitten zoals mensen die een leefloon ontvangen, mensen die een inkomensgarantie voor ouderen krijgen, gehandicapten, weeskinderen die beide ouders hebben verloren en niet-begeleide minderjarige vreemdelingen. Zij krijgen een hoger bedrag van hun medische kosten terug, waardoor de verzorging hen uiteindelijk minder kost.

Hoe krijg je de terugbetaling?

Er zijn twee manieren waarop het ziekenfonds tussenkomt. De eerste is dat je de onkostennota van je medische verzorging bezorgt aan de mutualiteit. Die betaalt dan de wettelijk voorziene tegemoetkoming of de verhoogde tegemoetkoming terug. Wat je uiteindelijk niet terugkrijgt en dus zelf moet dragen, noemen we het remgeld. De tweede manier is dat de zorgverstrekker de rekening meteen bezorgt aan het ziekenfonds en jij alleen dat remgeld moet betalen. Dit noemen we de derdebetalersregeling. Sinds 1 januari 2022 kunnen alle zorgverleners dit toepassen voor al hun patiënten en voor alle geneeskundige verstrekkingen, al zijn ze dat enkel verplicht te doen voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming (behalve voor huisbezoeken) en voor raadplegingen op afstand. Tandartsen moeten het doen voor bepaalde verstrekkingen, bandagisten voor het verstrekken van stomamateriaal.

Deze wettelijk voorziene terugbetalingen en regelingen zijn bij alle ziekenfondsen dezelfde. De ziekenfondsen fungeren hier trouwens ook alleen maar als doorgeefluik van de sociale zekerheid. De terugbetalingen gebeuren immers met geld uit sociale bijdragen van zelfstandigen, werknemers, werkgevers en een dotatie van de overheid.

Voor hun werk ontvangen de ziekenfondsen wel een vergoeding. Vorig jaar bedroeg die voor alle mutualiteiten samen zowat 1,2 miljard euro.

Extra voordelen

Daarnaast bieden de fondsen nog eigen voordelen aan. Die gaan van extra tussenkomsten voor geneeskundige verzorging, een extra duwtje in de rug voor jonge ouders en steun voor preventie zoals het stoppen met roken tot tegemoetkomingen in het lidgeld van sportclubs en jeugdvakanties.

Ze doen dit met het lidgeld dat ze bij hun leden innen. Dat lidgeld loopt uiteen van 93,60 euro er jaar bij Solidaris Brabant tot 120 euro per jaar bij Helan.

Hoe hoger het lidgeld, hoe meer extra’s de ziekenfondsen kunnen bieden. Toch hoef je niet meteen voor het ziekenfonds met het hoogste of het laagste lidgeld te kiezen. De meest aangewezen keuze hangt namelijk af van het pakket met voordelen dat het best op je persoonlijke situatie is afgestemd. Wie 70 is, vangt bijvoorbeeld weinig aan met de voordelen voor pasgeboren kinderen.

Je bent trouwens niet verplicht om dit lidgeld te betalen. Hoef je geen voordelen, dan kan je terecht bij de HVZI. Daar betaal je geen lidgeld. Je krijgt er dan wel alleen maar de wettelijke terugbetalingen terug. Ook kan je geen beroep doen op de bijstandsorganisatie Mutas, die leden van een ziekenfonds bijstaat als die in het buitenland medische bijstand nodig hebben.

Tip: Kijk hier wel ziekenfonds het best bij je past